تا حالا اسم چک‌لیست نویسندگی به گوش‌تان خورده؟
تا به‌حال به این فکرکرده‌اید که نویسندگی می‌تواند یک سبک زندگی باشد؟

شما را نمی‌دانم اما من از آن دست نویسنده‌هایی هستم که اگر یک روز ننویسم استخوان‌هایم درد می‌گیرند و مغزم کپک می‌زند.
اصلا اگر ننویسم انگار یک روزم را هدر داده‌ام.

مگر می‌شود اسم خودت را بگذاری نویسنده و بعد بنشینی یک گوشه و هیچ ننویسی؟

 

راستش گاهی آن‌قدر درگیر روزمرگی‌هایم می‌شوم که زمان نوشتن از دستم در می‌رود. یا به‌ کلی قید نوشتن را می‌زنم و از تعهد روزانه‌ام دور می‌افتم یا آن‌قدر پشت‌سرهم جنون‌وار می‌نویسم که دیگر کلمه‌ای در مغزم آرام نمی‌گیرد و برای رهایی و حک‌شدن بر روی صفحه جیغ می‌کشد.

پس با پشت‌سرگذاشتن آزمون و خطاهای پی‌درپی برای ساختن روتین نویسندگی تصمیم گرفتم چک‌لیست‌ نویسندگی را برای خودم طراحی کنم. چک‌لیست‌هایی مختص نویسنده‌ها که با دغدغه‌ها و زمان‌بندی آن‌ها هماهنگ باشد.

درحال حاضر سه چک‌لیست نویسندگی در آکادمی ژانرنویسی موجود است که در ادامه کاربرد و نحوه‌ی استفاده‌شان را برایتان خواهم گفت.

 

چک‌لیست نویسندگی بخش اول (چک‌لیست روزانه‌ی نویسنده‌ها)

مناسب برای نویسنده‌های داستانی و غیرداستانی

نحوه‌ی استفاده:

این چک‌لیست نویسندگی از پنج وظیفه در طول یک روز تشکیل شده‌اند. بخش‌هایی که روتین یک نویسنده را شکل می‌دهند. نوشتن، مطالعه، پیاده‌روی/فعالیت‌ بدنی/ورزش و استراحت یا همان بیکاری، پنج بخش این روتین روزانه هستند.
شما می‌توانید با توجه به میزان زمانی که قصد دارید برای نوشتن صرف کنید، برای هر کدام از این بخش‌ها بازه‌ی زمانی مشخصی را درنظر بگیرید.

توجه: برای هرکدام از این فعالیت‌ها یک حداقل و حداکثر زمانی مشخص کرده‌ایم تا از روتین روزانه‌ی نوشتن و سبک‌ زندگی یک نویسنده دور نیفتید.

به‌عنوان مثال: نیازی نیست هر روز سه ساعت را صرف نوشتن کنید. گاهی تنها ۵ دقیقه نوشتن کافیست تا تعهد خودتان را به این سبک زندگی نشان دهید و در مسیر نوشتن و یادگیری بمانید.

 

جدا از چک‌لیست روزانه‌ی نویسنده‌ها؛ در همین چک‌لیست شما می‌توانید حس‌وحالتان را در مسیر نوشتن با رنگ‌کردن شکلک‌های طراحی‌شده نشان دهید.
امروز چه حس‌وحالی را با نوشتن تجربه کردید؟
همان را در چک‌لیست نویسندگی رنگ کنید.

در پایین این چک‌لیست هم می‌توانید دلیل نوشتن و بودن در مسیر نوشتن را برای خودتان یادآور شوید. یک یادآوری روزانه برای آنکه قوت‌قلبی باشد برای ادامه‌دادن به مسیر.

در بخش «امروز چند ساعت آفلاین بودم؟» هم می‌توانید تجربه‌ی ناب دوربودن از فضای مجازی را تجربه کنید. می‌توانید غرق خودتان شوید. این بخش را دست‌کم نگیرید چراکه مغزتان به زمانی برای دوربودن از فضای مجازی و آفلاین‌شدن احتیاج دارد.

در بخش «جمله‌ای برای خودم» هم می‌توانید یک جمله‌ی دلچسب تقدیم خودتان کنید. یک جمله‌ی دلگرم‌کننده، یک جمله‌ از کتاب محبوبتان که به‌یاد دارید یا تجربه‌ای از یک روز.

 

 

چک‌لیست هفتگی داستان‌نویس‌ها:

مناسب برای داستان‌نویس‌ها

همان‌طور که از نامش پیداست، این چک‌لیست نویسندگی مختص آن داستان‌نویس‌هایی است که می‌خواهند یک روتین هفتگی برای خودشان بسازند.

این چک‌لیست شامل دو بخش «تمرین‌های ضروری» و «تمرین‌های اختیاری» می‌شود.
تمرین‌های ضروری برای تمام داستان‌‌نویس‌ها لازم و کاربردی است. تک‌تکشان را در ادامه معرفی خواهم کرد.

 

تمرین فی‌البداهه‌نویسی:

در این تمریت کافیست بدون هیچ ترس، قضاوت و حتی بدون قصد قبلی نوشتن را آغاز کنید. تنها خودِ نوشتن مهم است و بس. مهم نیست چقدر و با چه کیفیتی می‌نویسید. می‌توانید ۵ دقیقه فی‌البداهه بنویسید یا ۳ ساعت در روز.
محتوای فی‌البداهه‌نویسی شامل: خاطره‌نویسی، دل‌نوشته، دیالوگ‌نویسی، نوشتن از آنچه آن روز دیده یا آموخته‌اید، نوشتن از احساسات و حتی گفت‌وگوهایی که در مسیر رفتن به محل کار و یا مدرسه شنیده‌اید.

 

تمرین نوشتن از سوژه‌های روزانه:

در این تمرین می‌بایست از هرآنچه که در طول روز توجه‌تان را جلب کرده بنویسید.
یک جمله‌، یک دعوای مفصل، یک حس‌وحال دلچسب و یا تلخ، دیدن یک فیلم، خواندن یک رمان و هرآنچه که قوه‌ی تخیل شما را قلقلک داده.

 

تمرین نوشتن با موسیقی:
این تمرین مختص خیال‌پردازی و غرق‌شدن در ناخودآگاه است. فقط کافیست یک موسیقی (ترجیحا بی‌کلام و ژانری و یا موسیقی متن. مانند: موسیقی‌های فیلم، انیمیشن و بازی) پخش کنید و سپس با آن بنویسید.

 

تمرین نوشتن با حواس‌ پنج‌گانه:
همین حالا که این مطلب را می‌خوانید چه احساساتی در شما بیدار شده؟
چه چیزی در مرکز دیده‌تان است؟
چه بویی زیر بینی‌تان وول می‌خورد؟
از لمس نزدیک‌ترین شیء چه حسی می‌گیرید؟
چه صدایی را می‌شنوید؟
گمان می‌کنید آن شیء چه طعمی دارد؟
این تمرین یکی از جذاب‌ترین و البته مفیدترین تمرین‌های روزانه‌ی یک داستان‌نویس است. چراکه به او اجازه می‌دهد به کمک نوشتن از حواس‌ پنج‌گانه کم‌کم وارد توصیف‌نویسی شود.

و اما بخش دوم این چک‌لیست که بخش «تمرین‌های اختیاری هفتگی» است.
این تمرین‌ها واجب نیستند اما اگر می‌خواهید سریع‌تر در مسیر داستان‌نویسی پیشرفت کنید پیشنهادشان می‌دهم.

 

تمرین رونویسی از روی کتاب/فیلم
اگر شما هم حین نوشتن داستان کلمه کم می‌آوردید و خودتان را بابت نداشتن یک دایره لغت غنی به ناسزا می‌گیرید این تمرین را دریابید.
یک دفتر بردارید و یا یک صفحه‌ی خالی وُرد را باز کنید. کتاب محبوبتان که نثری غنی و کلماتی دلچسب دارد را جلوی دستتان بگذارید و از اول کتاب شروع به نوشتن کنید.
کلمه‌به‌کلمه را بنویسید و به جمله‌بندی، کلمات و نثر نویسنده توجه کنید.
می‌دانم این تمرین از بین تمرین‌های چک‌لیست نویسندگی کاری سخت، کسل‌کننده و طاقت‌فرساست اما یادتان نرود که ۷۰ درصد وظیفه‌ی اثرگذاری یک متن بر دوش نثر خوب است.
برای رونویسی از روی فیلم هم همین کار را انجام دهید. حین دیدن فیلم می‌توانید فیلم را نگه دارید و بعد تک‌به‌تک صحنه‌ها، رنگ‌ها، دیالوگ‌ها و حس‌وحالتان را از روی آن بخش از فیلم بنویسید.

 

تمرین جزئی‌نگاری:
یک‌لحظه بر روی یک شیء تمرکز کنید. تمام جزئیات آن را بررسی کنید.
آن شیء چیست؟
چه رنگی دارد؟
دیدن آن چه خاطراتی را به‌یادتان می‌آورد؟
چه حسی به آن دارید؟
آیا آن شیء معنای به‌خصوصی برایتان دارد؟
از لمس آن چه حسی می‌گیرید؟
جنس آن شیء چیست؟
به این پرسش‌ها پاسخ دهید تا فیلتر جزئی‌نگاری یواش‌یواش بر روی مغز نویسنده‌تان فعال شود.

 

تمرین دیالوگ‌نویسی:
در این تمرین می‌توانید دیالوگ‌نویسی را در طول هفته تمرین کنید.
دیالوگی بین خودتان و خود نویسنده‌تان.
دیالوگ بین خودتان و شخصیت‌های داستانی‌تان.
دیالوگ بین شخصیت‌های داستانی‌تان.
ثبت گفتگوهایی که در طول روز شنیده‌اید.

 

تمرین کلمه‌سازی:
راستی؛ تا به حال به این فکرکرده‌اید که شما هم می‌توانید کلمه بسازید؟
به ساخت چنین فعل‌هایی فکر کرده‌اید:
«بِدرس» به‌جای فعل درس‌ بخوان
«بِچای» به‌جای فعل چای بخور

یا این کلمات ترکیبی:
چندش+ناک= چندشناک
خشم+ناک= خشم‌ناک

و حتی معنای کلماتی مثل اتومبیل، یخچال، کامپیوتر و غیره را می‌دانید؟ می‌دانید از کجا آمده‌اند و چه هم‌معنی‌های دیگری دارند؟ یا معادل‌های فارسی‌ای؟ اگر آنها را با هم ترکیب کنید چه می‌شود؟

 

تمرین صحنه‌سازی:
در این تمرین کافیست به یک عکس یا نقاشی نگاه کنید و هرآنچه می‌بینید را مانند یک قصه روایت کنید. سپس در چک‌لیست نویسندگی خود این تمرین را تیک بزنید. یا می‌توانید تمرین را با قصه ساختن برای گیف‌ها جذاب‌تر کنید. یادتان باشد که زمان و مکان رخ دادن یک اتفاق تعریف ساده‌ی یک صحنه‌ی داستانی است.

در توصیف صحنه سعی کید به این سوال‌ها پاسخ دهید:

آنجا کجاست؟

ساعت چند است؟

چه تاریخی است؟

کدام شهر یا کشور یا خیابان؟

هوا چگونه است؟

قرار است چه اتفاقی بیفتد؟

چه افرادی در این صحنه حضور دارند؟

این افراد چه کسانی هستند؟

 

چک‌لیست کتاب‌هایی که این ماه خوانده‌ام:

مناسب برای نویسنده‌های داستانی و غیرداستانی

بدون‌شک یکی از تمرین‌های مهم یک نویسنده خواندن‌های منظم است. این چک‌لیست نویسندگی به شما کمک می‌کند تا مروری کوتاه به کتاب‌های خوانده‌شده‌ی ماهانه‌تان داشته باشید.

شما می‌توانید بر روی عطف هرکدام از کتاب‌های داخل قفسه‌های چک‌لیست، اسم کتابی که خوانده‌اید را بنویسید.
در پایین چک‌لیست هم اسم سه کتاب را می‌نویسید و به آن‌ها امتیاز می‌دهید.
در نهایت کمی هم از علت امتیازدهی‌تان می‌نویسید.

متشکرم که تا اینجا با ما همراه بودید‌. باعث دلگرمی و افتخار ماست اگر این چک‌لیست‌ها را برای دوستانتان بفرستید و یا نظراتتان را با ما به‌اشتراک بگذارید.

 

 

---

محصولات رایگان مرتبط

 

کتاب اینستاگرام آکادمی ژانرنویسی

 

کتاب الکترونیک «چگونه قاتل داستانی خلق کنیم؟»